درآمدی بر جهان بینی ایران و امریکا در خصوص توافق خوب یا بد در مذاکرات/اساسی ترین اختلاف ایران و امریکا در مذاکرات چگونه است؟

برای بازشناسی توافق بد از توافق خوب،لازم است ضمن تعریف توافق خوب،توافقی که مطابق آن نباشد را غلط و به اصطلاح بد بدانیم.اما توافق خوب از نظر ایران دو نوع توافق خوب و خیلی خوب است که میتوانیم آن را به حد اکثری یا حد اقلی هم تعبیر کنیم.

توافق خیلی خوب توافقی است که در آن حق غنی سازی ایران مطابق ان پی تی توسط شش کشور به رسمیت شناخته شود که این امر لزوما باید در کوتاه مدت اتفاق بیفتند و تحریم های غیر قانونی به یکباره یا به مرور برداشته شود.لازم به ذکر است برداشته شدن تدریجی تحریم ها هیچگاه به معنی چند مرحله ای بودن عمل به توافقات نیست.

فرض کنید در یک توافق یک ساله به تدریج تحریم شرکت ها و سازمان ها برداشته شود و شرکت های ایرانی بتوانند به فعالیت عادی خود ادامه دهند.یکی دیگر از بند های توافق خیلی خوب میتواند اعتراف شش کشور یا حتی تعداد کمی از این کشورها به غیر قانونی بودن تحریم های تحمیلی بر ایران باشد تا دیگر این مسئله نتواند بهانه ای برای بازگردانی تحیم ها قرار گیرد

اما توافق خوب در عرف دیپلماتیک ایران را میتوان توافقی دانست که حق غنی سازی ایران مطابق ان پی تی در بلند مدت به رسمیت شناخته شوده و تحریم ها نیز در بلند مدت برداشته شود.البته لازم به ذکر است نادیده گرفتن منافع امریکا و به خطر افتادن امنیت اسراییل تا حد بسیار زیادی رسیدن به چنین توافقی را سخت کرده است.
اما مسئله قابل توجه و به نوعی مانع اصلی توافق ایران و شش کشور مسئله اسراییل است.رژیم اسراییل که از 1381 تا کنون نقش فراوانی در به چالش کشیدن پرونده هسته ای ایران ایفا کرده است با روی کار آمدن دولت یازدهم و تغییر رویکرد سیاست خارجی ایران جایگاه تاثیر گذارتری در پرونده هسته ای ایران برای خود باز کزده است به گونه ای که رژیم صهیونیستی را میتوان تاثیر گذارترین دولت در به چالش کشیدن پرونده هسته ایران دانست.امریکا که بارها اعلام کرده است اسراییل را در جریان مذاکرات با ایران قرار خواهد داد،تمام تلاش خود را برای کاهش توان هسته ای ایران بکار گرفته است تا حد غنی سازی ایران را در کمترین مقدار نگه دارد و به قول باراک اوباما پیچ و مهره تاسیسات اتمی ایران را باز کند و به تعبیر دیگر بتواند امنیت اسراییل را در منطقه بیش از پیش حفظ کند و بر آن بیفزاید از این رو بسیار بعید است که مسئله موشک های دوربرد و فضاپیمای ایران و حتی حزب الله لبنان در دستور کار مذاکرات قرار نگیرد.به عقیده رهبر انقلاب امریکا اهدافی دارد که در پی آن است که این اهداف را با به چالش کشیدن هر مسئله ای نظیر حقوق بشر،پرونده هسته ای،فناوری موشکی،فناوری فضایی و حتی سیاست خارجه ایران در رابطه با کشورهای منطقه و حزب الله و جیش المهدی و سایر گروه ها محقق سازد.از این رو باید به صراحت بگوییم توافق خوب از نظر امریکا توافقی است که به ازمحلال برنامه هسته ایران بینجامد و به نوعی ایران را از حق معاهده عمومی ان پی تی مستثنی کند.اصرار امریکایی ها بر توافقنامه دو مرحلله ای اینگونه نشان میدهد که واشنگتن قصد دارد با طولانی کردن مذاکرات در قالب دو مرحله زمینه ی کاهش حداقلی در کوتاه مدت و در بلند مدت کاهش حداکثری توان اتمی ایران را فراهم کند و به دنبال عمل به همین دو مرحله،فرایند لغو تدریج تحریم ها را به جایی بکشاند که منجر به مذاکرات دوباره و فرسایشی شدن گفت و گوها شود که در این صورت ان پی تی به راحتی و بدون حق اعتراض ایران به حاشیه رانده میشود و توافقنامه بر معاهده ان پی تی ارجعیت میبابد.
بنا به مطالب گفته شده مشاهده میکنیم که میان توافق خوب از نظر ایران و توافق خوب از نظر امریکا تفاوت بسیاری وجود دارد که رسیدن به نقطه اشتراک را بسیار سخت نموده است.گرچه برخی با استناد به توافق ژنو،رسیدن به راه حل جامع را غیر ممکن نمیدانند اما من فکر میکنم حتی توافق ژنو هم توافقی نبود که بخواهیم آن را به عنوان نمود یک توافق خوب معرفی کنیم چرا که هر انسان عامی میفهمد که امتیازات داده شده با امتیازات گرفته شده برابر نبود و از طرفی چیزی به ما برگردانده شد که روزی از ما گرفته شده بود.هرچند بد معرفی کردن این توافقنامه هم نوعی بی انصانی شناخته میشود.

بنابر این هرگونه توافق لازمه عقب نشینی یکی از طرف هاست و توافق جامع زمانی حاصل میشود که یکی از طرف ها از مواضع خود عقب نشینی کند.البته این مواضع میتواند مواضع اصولی یا غیر اصولی باشد.این مسئله نیز واضح است که هیچ کدام از طرفین حاظر به عقب نشینی از مواضع اصولی خود نبوده و نیستند اما هر کدام میتوانند قدری از مواضع غیر اصولی خود عقب نشینی کنند که این امر موجب آسیب گسترده به گروه ها و جناه های موجود شده و میتواند شرایط تشنج آمیزی را در ایران یا امریکا یا حتی اسراییل ایجاد نماید.