آیا قطعنامه شورای حکام پی ام دی را پی ام دی را خاتمه خواهد داد؟

16 آذر ماه 94 در نشست 5+1 و شورای حکام،تصمیم بر آن شد که شش کشور به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران خاتمه داده و زمینه تقویت همکاری ها برای به سرانجام رساندن برنامه جامع اقدام مشترک برجام تلاش خود را بکار گیرند.عراقچی نیز در این خصوص بیان کرد که این قطعنامه،پی ام دی را خواهد بست.

در این جا باید به چند موضوع توجه داشت.آنچه حاصل آن قطعنامه شورای حکام است درواقع نتیجه قرارداد ایران و آژانس در خلال مذاکره با 5+1 میباشد و باید یاد آور شد که از اساس قراردادی با 5+1 در این خصوص بسته نشده است چرا که ماهیت مذاکرات،حل اختلاف نظرات در خصوص برنامه هسته ای ایران بوده است و نه موضوع دیگر.

نکته دوم این است که گرچه ممکن است به نظر برسد که با این قطعنامه،موضوع 12 ساله پی ام دی در شورای امنیت بسته شود اما در متن قطعنامه،کلماتی به کار رفته است که قادر است،موجبات وسوسه غرب برای بازگشت به پی ام دی را فراهم آورد.با این حال پس از خاتمه پی ام دی،نماینده روسیه در آژانس از عزم موسکو برای تبادل اورانیوم با تهران خبر داد که این خود نشان از اهمیت قطعنامه شورای حکام خواهد داشت.دولت نیز بر این باور است که در روز 24 آذرماه با تصویب قطعنامه،پی ام دی بطور کامل بسته خواهد شد.اکنون باید در نظر داشت در این قطعنامه دو اتفاق مثبت و مهم خواهد افتاد.اول این که 12 قطعنامه پیشین شورای حکام که ایران هیچ یک از آنها را عملی نکرده است منقضی خواهد شد و دوم این که قطعنامه ای که مدیرکل را ملزم به ارائه گزارش از اقدامات نظامی ابحام برانگیز ایران در خصوص پی ام دی کرده است د،لغو خواهد شد.

با این همه کلماتی در این قطعنامه بکار رفته است که به اعتقاد برخی در آینده،غرب را برای بازگشت به پی ام دی وسوسه خواهد کرد.با این که قطعنامه های پیشین لغو شده است اما بخشی از آنها در قطعنامه های جدید، مجددا ذکر شده است.بند4این متن،شورای حکام مجددا مدیرکل را ملزم کرده است تا چنانچه موضوع نگران کننده ای در خصوص آینده برجام مشاهده نماید آن را به شورای حکام گزارش دهد که این میتواند بازگشت به پی ام دی را امکان پذیر نماید.طبق بند 14 نیز به مدت 10 سال این قطعنامه معتبر خواهد بود تا جایی که آژانس تصمیم نهایی خود را در باره ایران اتخاذ نماید.

با این همه باید بگویم ساز و کار سیستم بین الملل قطعنامه را اینگونه شکل داده است. بطور کلی میتوان این قطعنامه را مثبت ارزیابی نمود اما نه آنقدر مثبت که پی ام دی را بطور کامل مختومه بدانیم.